Ingrijpende crises maken zaken scherper zichtbaar en zijn bovendien niet zelden een versneller van al ingezette bewegingen. De onlineontwikkeling in de Nederlandse samenleving – voor corona al behorend tot een van de snelsten ter wereld – is daarvan een goed voorbeeld. En een ‘wake up call’ voor MKB-ondernemers om in deze ontwikkeling mee te gaan.

Dit jaar - vanaf half maart en ook nu - moeten werknemers thuis werken en blijken de bedrijven met de beste infrastructuur ook het beste hun continuïteit te kunnen waarborgen. Daarnaast is aan de consumentenkant – logisch, want men zat thuis – de online activiteit in korte tijd sterk toegenomen. Goed zichtbaar door de groei van het aantal mensen dat hun boodschappen online is gaan bestellen en laat thuisbezorgen. Maar ook door de snel toenemende groep mensen die voor het allereerst producten online is gaan kopen. De experts voorspellen dat post-corona slechts een deel van die ontwikkelingen weer richting het ‘oude normaal’ zal verdampen. De meeste corona-effecten, zo wordt verwacht, gaan deel uitmaken van ‘het nieuwe normaal’. En dus ligt er voor veel MKB-bedrijven een digitale uitdaging te wachten.

Revolutie

In kringen van economen werd het al ver voor de coronacrisis geroepen: de vierde industriële revolutie wordt – naast het verschijnsel dat de productiesector vanuit het verre oosten weer naar Europa zal terugkeren – een digitale revolutie. Luisterend naar de naam ‘Internet of Things’. Een ontwikkeling waarbij in digitale zin ‘alles aan alles wordt gekoppeld’. Niet alleen leidend tot verregaande vormen van automatisering en robotica. Maar ook tot nieuwe input voor de bedrijfs- en marketingstrategie, in de vorm van (klant) data. De coronacrisis heeft dus geen nieuwe ontwikkeling getriggerd, maar slechts de bestaande lijn versneld. 

De boodschap van deze ontwikkeling aan Nederlandse MKB-ondernemers is even simpel als indringend: maak niet (opnieuw) de fout die een groot deel van de retail in het begin van de digitalisering heeft gemaakt. In die tijd waren er genoeg experts die voorspellende boeken schreven over waar het naar toe zou gaan en waarvan veel is uitgekomen. Maar de traditionele retail – de goeden niet ten na gesproken – interpreteerde het internet als een bedreiging en ging naast het prijsgevecht de weg op van kostenreductie. Met als gevolg dat waar de toegevoegde waarde en onderscheidenheid omhoog moest, zij feitelijk omlaagging. Met een spoor van ellende binnen de zonder twijfel hardst werkende bevolkingsgroep van Nederland als gevolg. En vele ‘gaten’ in de Nederlandse winkelstraten als extra effect.

Uitdaging

De digitale uitdaging gaat echter niet alleen over de retail, maar raakt vrijwel alle sectoren in het Nederlandse MKB. En op allerlei manieren. Denk aan het automatiseren van services die door klanten als commodity worden gezien. Ga er maar van uit dat klanten steeds minder voor die services willen gaan betalen. Dus is het zaak ze maximaal te automatiseren, digitaliseren en/of robotiseren. 

En dan is er het thuiswerken. Bij een groeiende behoefte onder werknemers aan een goede balans tussen werk en privé, zal de vraag naar flexibele werktijden en meerdere dagen per week thuis werken alleen maar toenemen. Ook omdat tijdens de coronacrisis het bewijs is geleverd dat het prima kan, en bedrijven niet meer wegkomen met het argument dat zij ‘hun mensen in de gaten moeten houden’. Om dit mogelijk te maken, is een goede online infrastructuur nodig. Want wie heeft het laatste halfjaar niet in een Team, Zoom of Google Hangout meeting gezeten waarbij meerdere deelnemers zeiden in een ongebruikelijke hoek van het huis te zitten omdat kennelijk daar hun wifi het beste werkte. Wil je mensen effectief vanuit huis laten werken en meetings laten houden, dan spelen goeie apparatuur en voldoende internet-capaciteit een grote rol. Wat de vakbeweging al tot de oproep aan het bedrijfsleven heeft gebracht om mensen die thuiswerken extra te faciliteren en te vergoeden voor het bedrijfsmatig inzetten van hun huis.

Beeld

Het digitaliseren van een bedrijf gaat echter veel verder dan het installeren van de laatste software. Automatisering, digitaliseren en robotisering begint bovendien bij een goed beeld van de toekomstige klant-, markt- en concurrentieontwikkeling. Vertaald naar een duidelijke strategie met een heldere praktische doelstelling aan de horizon. Een die niet voortdurend wordt beïnvloed door vragen als ‘kan dit er ook nog in worden gebouwd’ of tussentijdse extra eisen aan wat de investering allemaal moet opleveren. Want als we iets van de vele overheidsdebacles op ICT-gebied en de Parlementaire enquête daarnaar hebben geleerd, dan is het wel dat dergelijke oneffenheden niet alleen de ICT-kosten door het dak laten gaan, maar ook leiden tot systemen die aan het eind van de dag niet opleveren wat ervan werd verwacht. 

In automatiserings-, digitaliserings- en robotiseringstrajecten moet de opdrachtgever sowieso de regie hebben (en niet de ICT-leverancier). En dat vraagt om kennis, kunde en de weg weten. Bovendien is er niet één weg of één recept. Dus is het verstandig om als MKB-ondernemer meteen aan het begin de juiste kennis en ervaring aan te haken, zodat actief toezicht wordt gehouden op het bereiken van het gewenste resultaat. Daarmee wordt de kans op succes aanzienlijk groter en blijven ook de kosten binnen de perken. En koppel de uitgewerkte plannen ook aan duidelijke resultaatverplichtingen aan de kant van de leverancier. Dat voorkomt niet alleen veel hoofdpijn, maar leidt ook tot de juiste digitale slag